Niezależnie od tego, czy dopełnione zostały wymagania przewidziane w art. 8 k.r.o., małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu a kierownik urzędu stanu cywilnego sporządzi akt małżeństwa (art. 1 § 2 k.r.o.).

Dla ułatwienia w odbiorze problemu, który wyłonił się w praktyce orzeczniczej przytoczę w ogólności procedurę zawarcia związku małżeńskiego przed duchownym. W myśl art. 8 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeśli osoba zamierza zawrzeć małżeństwo w kościele lub innym związku wyznaniowym, duchowny może przyjąć ich oświadczeń o woli zawarcia małżeństwa gdy przedstawią mu zaświadczenie od kierownika urzędu stanu cywilnego, potwierdzające brak przeszkód do zawarcia małżeństwa.

Natychmiast po złożeniu oświadczeń, duchowny sporządza zaświadczenie, które potwierdza, że oświadczenia zostały złożone w jego obecności przy zawarciu małżeństwa w ramach prawa wewnętrznego kościoła lub innego związku wyznaniowego. To zaświadczenie jest podpisane przez duchownego, małżonków i dwóch pełnoletnich świadków obecnych przy składaniu tych oświadczeń.

Duchowny przekazuje to zaświadczenie, razem z zaświadczeniem sporządzonym przez kierownika urzędu stanu cywilnego na podstawie odpowiedniego artykułu, do urzędu stanu cywilnego przed upływem pięciu dni od dnia zawarcia małżeństwa. Można to zrobić poprzez nadanie jako przesyłki poleconej w polskiej placówce pocztowej, zgodnie z przepisami prawa pocztowego. Jeśli ze względu na siłę wyższą nie jest możliwe przestrzeganie tego terminu, bieg terminu jest zawieszony do momentu ustania przeszkody. Przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dni uznanych ustawowo za wolne od pracy.

Zagadnienie prawne dotyczyło tego, co się stanie jeśli zaświadczenie prawidłowo sporządzone, podpisane jednak przez innego duchownego,  zostanie przekazane do urzędu stanu cywilnego po upływie terminu przewidzianego w art. 8 § 3 k.r.o. tj. po 5 dniach, a kierownik urzędu stanu cywilnego sporządzi akt małżeństwa?

W uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2023 r. sygn. akt III CZP 71/22 rozstrzygnął, że:

​Niezależnie od tego, czy dopełnione zostały wymagania przewidziane w art. 8 k.r.o., małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu a kierownik urzędu stanu cywilnego sporządzi akt małżeństwa (art. 1 § 2 k.r.o.).

Na chwilę sporządzenia niniejszego wpisu nie zostało sporządzone jeszcze uzasadnienie uchwały, nie mniej będziemy śledzić z zaciekawieniem jakie motywy przyjął Sąd odstępując od literalnej wykładni przepisów.