Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, spadkobierca ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania, na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Termin ten biegnie osobno dla każdego spadkobiercy.
Jeżeli spadkobierca w tym terminie nie złoży żadnego oświadczenia, domniemywa się, że przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Możliwość uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest ściśle uregulowana w Kodeksie Cywilnym. Zasadniczo istnieją dwie podstawy takiego uchylenia: błąd oraz groźba.
Spadkobierca może uchylić się od skutków prawnych swojego oświadczenia, jeżeli złożył je pod wpływem błędu co do treści czynności prawnej. Dotyczy to zarówno przyjęcia, jak i odrzucenia spadku.
Błąd co do treści czynności prawnej oznacza, że spadkobierca nie rozumiał znaczenia swojego oświadczenia lub działał w oparciu o fałszywe przekonanie o stanie faktycznym.
Przykładowo, spadkobierca może mylnie sądzić, że spadek jest zadłużony i odrzucić go, podczas gdy w rzeczywistości jest on dodatni.
Istotność błędu: Uchylenie się od skutków prawnych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy błąd był istotny, czyli gdyby spadkobierca nie działał pod jego wpływem i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści.
Ograniczenia: Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego innej osobie jest możliwe tylko w określonych sytuacjach:
Błąd wywołany przez drugą stronę, nawet bez jej winy.
Wiedza drugiej strony o błędzie lub możliwość łatwego zauważenia błędu.
Czynność prawna nieodpłatna - w tym przypadku ograniczenia nie obowiązują.
Spadkobierca może również uchylić się od skutków prawnych swojego oświadczenia, jeżeli złożył je pod wpływem groźby.
Groźba to bezprawne, zewnętrzne oddziaływanie na spadkobiercę, mające na celu zmuszenie go do złożenia określonego oświadczenia.
Przykładowo, spadkobierca może zostać zmuszony do odrzucenia spadku groźbą pozbawienia go innych korzyści majątkowych.
Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego innej osobie pod wpływem błędu lub groźby następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie.
Terminy: Uprawnienie do uchylenia się wygasa:
W razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia.
W razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.
Uchylenie się przed sądem: W przypadku oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, uchylenie się od skutków prawnych powinno nastąpić przed sądem. Spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.
Pamiętaj, że ocena sytuacji indywidualnej powinna być dokonana przez prawnika po przeprowadzeniu przez niego stosownej analizy stanu faktycznego. W praktyce spotykamy się często z błędna interpretacją zdarzeń prawnych mających istotne znaczenie dla zaistnienia przesłanek instytucji prawnych. Ważne jest zatem aby skonsultować się z profesjonalistą.
adw. Marcin Smoleń
tel. 696 161 665
e-mail: marcin@adwokatsmolen.pl