Czy można zaskarżyć Plan Urządzenia Lasu (PUL)?

W kontekście głośnego orzeczenia TSUE z dnia 2 marca 2023 r. C‐432/21 przedstawiam Państwu pogląd na wpływ tego wyroku na bieżącą praktykę krajową przy kwestionowaniu PUL.

Czy zatem prounijna wykładnia obecnie daje podstawy do zaskarżenia PUL po wyroku TSUE?

Moim zdaniem po tym wyroku otworzyła się ponownie możliwość wniesienia skargi na czynność Ministra Środowiska o zatwierdzeniu planu urządzenia lasu (PUL) do sądu administracyjnego przez organizację ekologiczną lub organizacje ochrony przyrody w oparciu o prounijną wykładnię przepisów ustawy o lasach w zakresie przesądzenia czy akt wydawany przez Ministra Środowiska w przedmiocie zatwierdzenia planu urządzenia lasu ma charakter decyzji administracyjnej.

Przed wyrokiem TSUE, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że sądy administracyjne nie posiadają kompetencji do badania czynności Ministra Środowiska polegającej na zatwierdzeniu PUL. “Sąd nie zakwalifikował tej czynności jako innego aktu lub czynności w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., zatem przedmiotowa(e) sprawa(y) nie mieści się we właściwości rzeczowej sądu administracyjnego z art. 3 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.”

Jednocześnie należy zauważyć, że część składów orzekających WSA w Warszawie dostrzega, iż prounijna wykładnia przepisów krajowych - w dużym skrócie - nakazuje opowiedzieć się za uznaniem czynności ministra za decyzję. Co więcej zgodnie z orzeczeniem TSUE zbieżnym ze stanowiskiem Rzecznika Praw Obywatelskich organizacjom należy umożliwić udział w postępowaniu na prawach strony na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, sporządzonej w Aarhus z dnia 25 czerwca 1998 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. 706 - dalej jako "Konwencja z Aarhus") oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U.UE.L z 2012 r. Nr 26 s. 1, z późn. zm. - dalej jako "dyrektywa 2011/92") wpływa na ocenę charakteru prawnego aktu zatwierdzenia planu urządzenia lasu.

Na podstawie art. 22 ust. 1 oraz art. 23 ust. 1 w zw. z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2015 r. poz. 2100, z późn. zm.) w zw. z art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz.U.UE.C z 2010 r. Nr 83 s. 389 - dalej jako "Karta Praw Podstawowych") w zw. z art. 11 dyrektywy 2011/92 oraz w zw. z art. 6 i art. 9 ust. 2 i 3 Konwencji z Aarhus należy uznać, że zatwierdzenie planu urządzenia lasu następuje w formie decyzji administracyjnej.

Rozpoznanie skargi organizacji jest gwarantowane przez art. 91 ust. 1 i 2 Konstytucji RP w zw. z art. 9 Konstytucji RP albowiem jej dopuszczalność wynika z ratyfikowanej w drodze ustawy umowy międzynarodowej (Konwencji z Aarhus). W tym kontekście rozstrzygnięcie NSA narusza art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U.UE.C z 2010 r. Nr 83 s. 47 - dalej jako "TFUE") ponieważ za dopuszczalnością skargi (sądowoadministracyjnej drogi zaskarżenia aktu Ministra Środowiska) przemawia konieczność prounijnej wykładni przepisów prawa krajowego.

Orzeczenie TSUE z dnia 2 marca 2023 r. potwierdziło powyższy tok rozumowania.

W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej w związku z art. 6 ust. 1 lit. b) i art. 9 ust. 2 konwencji z Aarhus przewiduje obowiązek zapewnienia przez Rzeczpospolitą Polską możliwości wystąpienia do sądu z wnioskiem    o skuteczne zbadanie pod względem merytorycznym i formalnym legalności planów urządzenia lasu w rozumieniu przepisów ustawy o lasach, o ile plany te są objęte zakresem stosowania art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej tj. wszędzie tam gdzie mamy oddziaływanie na sieć Natura 2000.

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyroku TSUE z dnia 2 marca 2023 r. C‐432/21